De zoektocht naar stilte
De zoektocht naar stilte
Gevonden in een essay en een filmpje
Voor iemand die zichzelf omschrijft als muziekliefhebber, kan ik toch enorm genieten van stilte. Of van de natuurlijke geluiden om ons heen. Muziek horen in het dagelijkse geruis. Hier schreef ik al eerder over het weldoende effect van stilte.
Het comfort van stilte komt ook aan bod in een zeer lezenswaardig essay over stilte dat de Amerikaanse auteur en kunstcriticus Ted Gioia deze week op zijn blog The Honest Broker publiceerde. Hij heeft het over zijn levenslange zoektocht naar een vorm van stilte. Daarbij schrijft hij onder meer over het veiligheidsgevoel dat uitgaat van stilte, over hoe de emotionele band tussen twee personen blijkt uit hun samenzijn in stilte, over de zegswijze ‘Spreken is zilver, zwijgen is goud’, en over het platenlabel ECM dat zijn muziek verkoopt met de slogan ‘The most beautiful sound next to silence’.
Hoe magisch stilte soms kan zijn, blijkt ook uit een archieffilmpje dat de schrijver, pianist en Coltrane-biograaf Lewis Porter deelde op zijn substack-pagina. Het gaat om live-opnamen uit 1962 van het John Coltrane Quintet met Eric Dolphy in de legendarische jazzclub Birdland aan 52nd Street in New York. De radiouitzendingen van die concerten zijn eerder al uitgegeven, dus we kunnen weten hoe het klonk. Maar het bijzondere van het archieffilmpje is dat er geen geluid op staat. Je ziet alleen de solo’s van Eric Dolphy en John Coltrane. Dolphy op altsax en basklarinet, Coltrane op tenorsax. De klank moet je er zelf bij denken. Elf minuten improvisatie zonder klank, met aan het eind nog enkele straatbeelden aan de ingang van de Birdland, dichter bij deze memorabele momenten uit de jazzgeschiedenis kun je bijna niet komen.